Prošlo je 28 godina od NATO intervencije u Bosni i Hercegovini
Prije 28 godina, 30. augusta 1995. godine, snage Sjevernoatlantskog saveza (NATO) predvođene Sjedinjenim Američkim Državama (SAD) započele su vojnu intervenciju u Bosni i Hercegovini koja je konačnici dovela do Daytonskog mirovnog sporazuma, a imala je za cilj da onemogući vojni arsenal Srba u ratu u Bosni i Hercegovini, a koji su prijetili i napadali UN-ove "sigurnosne zone" u BiH.
Operacija NATO snaga pod nazivom Namjerna sila (Operation Deliberate Force) u BiH počela je oko 2.00 sata ujutro 30. augusta 1995. godine i završila se 20. septembra 1995. godine, a uključila je oko 400 aviona i 5.000 ljudi iz 15 država svijeta. Ispaljeno je više od 1.000 projektila.
Tokom operacije "Namjerna sila" izvršeno je 3.515 letova protiv 338 ciljeva. Izvedeno je 750 napada, a avioni koji su učestvovali u operaciji letjeli su iz vojne baze u Italiji i sa američkog nosača aviona Theodore Roosevelt.
Vojna operacija bila je načelno odobrena i ranije na Vijeću NATO-a, ali se nije dogodila do drugog masakra na Markalama u Sarajevu. U operaciji NATO-a u BiH učestvovale su Sjedinjene Američke Države (SAD), koje su izvele najveći broj letova (oko 66 posto), te Turska, Njemačka, Francuska, Velika Britanija, Holandija, Italija, Španija…
Prema procjenama, 68 posto bombi korištenih u operaciji su bile tipa "precizno navođene municije".
Bombardiranje je veoma potreslo VRS, jer su uništena skladišta municije, protivavionske baterije, radarske instalacije, postrojenja za komunikaciju, stovarišta, artiljerijske jedinice, komandni bunkeri i mostovi…. Cilj je bio da se oštete srpske komunikacije i da se VRS privremeno onesposobi da odgovore i prikupe pojačanja.
Cilj, koji je vrlo brzo bio i ostavren, bio je da se vojno i političko rukovodstvo RS prisili da deblokira Sarajevo i povuče teško naoružanje iz “zone isključenja” oko grada.
Paralelno sa borbenim akcijama NATO-a, započela je ofanziva Armije BiH, Hrvatske vojske (HV) i Hrvatskog vijeća obrane (HVO) u sjeverozapadnom, zapadnom i centralnom dijelu BiH. Sukobi u kojima je VRS izgubila velike teritorije Bosanske krajine i centralne Bosne trajali su do sredine oktobra 1995. godine, ali je, na kraju, u Daytonu, ipak, sklopljen mirovni sporazum.
Operacija je naišla na otpor srpskih snaga, čiji je vazdušno-odbrambeni sistem 30. augusta 1995. godine srušio francuski "Mirage 2000".
Ova operacija NATO-a je bila efikasna i smatra se da je uz oslobađanje zapadne Bosne bila ključna u okončanju agresije na Bosnu i Hercegovinu.
Agresija je na našu domovinu okončana potpisivanjem Općeg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, u Parizu 14. decembra 1995. godine. Mirovni pregovori održani u gradu Daytonu, u američkoj saveznoj državi Ohio, završeni su 21. novembra 1995. godine.
Uspjeli pregovori, poznati su pod nazivom Daytonski sporazum, čiji je sastavni dio Ustav Bosne i Hercegovine, koji određuje današnju Bosnu i Hercegovinu.
Svi nezavisni analitičari su jedinstveni u ocjeni – da je takva odlučnost međunarodne zajednice u BiH pokazana ranije, sasvim sigurno bi bio spriječen genocid nad Bošnjacima, krvoproliće nezapamćeno na tlu Evrope poslije Drugog svjetskog rata.
Uzme li se u obzir da je tokom agresije u BiH ubijeno približno 200.000 ljudi, to znači da je svakog dana stradalo 140 osoba. Svaki 20. stanovnik BiH je stradao, a samo u Sarajevu je ubijeno 1.600 djece.
(A.N./Preporod.info)
