Bosna i Hercegovina u makedonskim medijima

Utjecaj medija na pojedinca, ali i na društvene tokove, ogroman je u bilo kojem vremenu, a posebno u turbulentnim periodima, koji su karakteristični za ovaj region.

Kada je riječ o agresiji na BiH i makedonskim medijima, treba reći da je izvor informacija bio ograničen na nekoliko pisanih i još manje televizijskih medija koji su kreirali sliku i percepciju javnosti o određenim događajima.

Prema riječima Zećira Ramčilovića, aktuelnog potpredsjednika Skupštine Sjeverne Makedonije, koji se bavio istraživanjem ove teme, u januaru 1992. Godine, u Makedoniji postoje samo dva dnevna lista „Nova Makedonija“ i „Večer“.

Iako je Makedonija stekla nezavisnost 1991. godine, dnevni listovi nisu odmah postali samostalni i nezavisni, već su produžili raditi pod utjecajem bivšeg jugoslovenskog, tačnije srbijanskog novinarstva. Ne samo u tehničkom smislu, već i u pogledu izbora informacija.

U dnevnim listovima „Večer“ i „Nova Makedonija“ dominantne su sljedeće teme: problem međunarodnog priznanja Makedonije , referendum za autonomiju Albanaca u Makedoniji, te jugoslovenska kriza. U svim tekstovima govori se i o Bosni. Prenose se izjave i odluke nelegitimnih institucija Srba, a uočljive su i izjave predsjednika RBiH Alije Izetbegovića, te njegovi prijedlozi u cilju očuvanja mira. Takođe se prenosi i kontinuirana podrška SAD-a za teritorijalni integritet i suverenitet BiH.

Istovremeno, u oba lista 10.01. 1992. godine, objavljeni su članci: “Proglašena Srpska Bosna” i “Proglašena Republika srpskog naroda BiH“. Prve reakcije u novinama o ovom protivpravnom, neustavnom i nasilnom činu, idu u prilog davanju legitimiteta donešene odluke.

– S obzirom da iste ne proizvode nikakva pravna dejstva, niti se tiču makedonskih građana, pisanje o istom na ovaj način, navodi na mišljenje da je to realna potreba i legitimna odluka –kaže Ramćilović, dodajući da mediji pišu o tome kao da se radi o legitimnoj državi koja uspostavlja svoju strukturu i institucije.

- Tekstovi o tzv. Republici srpskog naroda intenziviraju se nakon najave i odluke o održavanju referenduma za nezavisnost BiH, a u cijelom periodu postoji samo jedan kratak natpis: „Srpska Bosna – neustavna”, gdje se prenosi stav Predsjedništva BiH da je to protivustavan akt i kao takav ne proizvodi pravne posljedice. Znači, paralelno se prenose stavovi Bosne i Hercegovine, njenih zvaničnika i institucija sa stavovima nelegitimnih predstavnika Srba - ističe Ramćilović.

Naglašava i da se na istoj stranici pojavljuju članci o stavovima Skupštine Bosne i Hercegovine i tzv. Skupštine RSN BiH, te se dobija utisak da postoje dvije države.

- Posebno po pitanju referenduma za nezavisnost BIH, mediji nigdje ne potenciraju da je održavanje referenduma preporuka Evropske zajednice, tako da se dobija utisak da “tamo neki muslimani hoće da formiraju državu, i to još islamsku” - pojašnjava Ramćilović.

Pored nekonzistentnih stavova o Bosni i Hercegovini, koji navode čitaoca na pomisao da “tamo” niko nema legitimitet, te neprincipijelnog davanja težine tzv. Srpskoj republici, važno je reći da se prema pisanju makedonskih medija može se zaključiti da je Alija Izetbegović uradio sve što je mogao da bi se izbjegao rat u Bosni i Hercegovini.

Krajem januara tekstova o Bosni i Jugoslaviji je sve manje, u Makedoniji počinje proces međunarodnog priznanja, te se novinari sve više okreću prema unutrašnjim pitanjima.

Makedonska javnost osuđuje agresiju i genocid

Za razliku od tog perioda, makedonski mediji i javnost danas su jako senzibilni po ovom pitanju i daju podršku BIH, ne samo da priznaju, već osuđuju agresiju i genocid nad Bosnom i Bošnjacima. No, to se desilo prije svega zbog zalaganja Bošnjaka.

- Skupština Makedonije 2010. godine izglasala je Rezoluciju o genocidu u Srebrenici, redovno obilježavamo godišnjicu genocida. Zajedno s ostalima, bio sam inicijator različitih aktivnosti, kao što je Marš mira, komemoracija, organizovana posjeta građana Makedonije Memorijalnom centru u Potočarima u kojoj su učestvovovali i Albanci, Turci, Makedonci - podsjeća Ramćilović.

2017. godine u Potočarima je bila prva državna delegacija, a Makedonija je bojkotovala i dodjeljivanje Nobelove nagrade upravo zbog jasnog stava da svako ko je i indirektno podržavao genocidne politike ne zaslužuje nikakvo priznanje.

Sve ovo jasno pokazuje odmak koji su makedonski mediji i javnost, tokom ove dvije decenije, napravili od priče koja je u tim medijima bila prisutna devedesetih godina. Uloga Bošnjaka Makedonije u tom procesu bila je neprocjenjiva.

A. Jordamović/Preporod.info