11. novembar 1992: Dan formiranja 445. brdske brigade „Neretvica“

U petak 11.11.2022.godine navršava se 30 godina od formiranja brigade “Neretvica” IV korpusa Armije Republike Bosne i Hercegovine.

Brigada “Neretvica“ Buturović Polje, potom 45. brigada, a kasnije 445. brdska brigada, formirana je 11. novembra 1992. godine. Jedna je od prvih formiranih brigada Armije Republike Bosne i Hercegovine. Formirana je u veoma složenim vojno-političkim okolnostima. Zona popune brigade činio je prostor između planine Bokševice, Zec-planine, Ivan-sedla i desnom obalom Jablaničkog jezera.

Brigada je formirana Odlukom komandi jedinica koje su ušle u njen sastav, a potom i naredbom OpŠTO (Opštinski štab teritorijalne odbrane) Konjic 01-835/92 od 13. novembra 1992. godine.

U sklopu priprema u odbrani od agresije na našu domovinu, 15.marta 1992. u mjestu Mehina ravan, kod Podhuma, postrojena je prva jedinica patriota ovog kraja koju je sačinjavalo 73 dobrovoljca pod okriljem Policijske stanice Buturović-Polje. Ovo je bio nukleus iz koga se vrlo brzo razvija Odred Klis a potom i dva bataljona.

Brigada je formirana od postojećih jedinica OpŠTO Konjic koje su od aprila 1992. egzistirale na navedenim prostorima, a to su klišanski bataljon sa komandnim mjestom u Parsovićima, klišanski bataljon sa komandnim mjestom u Nevizdracima, Odred Kraljuštica sa komandnim mjestom u Grabovcima, Odred Lisin sa komandnim mjestom u Bradini, četa Lisičići iz istoimenog sela i Diverzantsko izviđački odred (DIO) „Tigrovi“ kao manevarska elitna jedinica.

Kao jedinice OpŠTO Konjic u periodu od 15. aprila 1992. godine pa do 11. novembra 1992. godine svaka od ovih jedinica je imala svoj ratni put i učešće u borbenim dejstvima koja su izvođena na prostoru opštine Konjic i šire.

Dana 13.03.1993.godine brigada “Neretvica” je preimenovana u 45. brdsku brigadu, a 02.02.1995. godine u 445. brdsku brigadu, odnosno 01.08.1995. godine brigada je prekategorisana u 445.lahku brigadu.

Brigada je tokom svog postojanja mijenjala imena i zone odgovornosti ali dvoje je uvijek bilo isto, komandant Hasan Hakalović Haso i narodni naziv ” Klišanska brigada“.

Borci ove brigade su na svom časnom ratnom putu pohodili sva komunikacijski dostupna ratišta: od Hadžića u ljeto 1992, operacije Koverat (Jahorina- krajem 1992), borbe sa ekstremistima HVO 1993. u svojoj z/o, kada je brigada imala oko 2650 pripadnika, konjičke prve linije prema SC agresoru, operacije Jezero 94 (Bukove glave-Bijela), Jesen 94 (Podveležje), Treskavica, župsko – bjelimićko ratište…

Kraj agresije ova brigada dočekala je na bjelimićko-treskavičkom ratištu gdje je 22.04.1996.godine i rasformirana.

Na svom ratnom putu boreći se za slobodu države Bosne i Hercegovine brigada je imala 121 poginulog borca, a 333 borca su teže ili lakše ranjena.

Jedanaest pripadnika 445. brdske brigade odlikovano je ratnim priznanjem zlatni ljiljan: Ahmić Mustafa, Điver Edin, Gagula Haris, Hodžić Amir, Hrnjica Zahir, Košpo Sead, Huseinbegović Sulejman, Hadžajlija Halil, Mustafić Muharem, Padalović Seid, Salihović Salko.

Komandant brigade bio je major Hasan Hakalović – Haso.

Centralno spomen-obilježje poginulim pripadnicima 445. brdske brigade i pripadnicima drugih jedinica Armije R BiH koji su život dali na području iz kog je ponikla ova brigada nalazi se u dvorištu džamije u Buturović Polju.

445-brigada-003.jpg - 11. Novembar 1992: Dan formiranja 445. Brdske brigade „Neretvica“

Spomen-obilježje u Buturović Polju čini mermerni nišan sa ispisanim imenima šehida ovog kraja. Nišan je natkriven kupolom sa alemom te sugeriše svojim izgledom na turbe. Pored nišana, izvan prostora pokrivenog turbetom je obilježje oblika otvorene knjige s natpisom „Ljubav za Bosnom i Hercegovinom bila nam je jača od ljubavi za životom.“

Spomenik šehidima Neretvice, šehidima i nestalim 445. bbr Armije BiH, MUP-a BiH i šehidima drugih jedinica Armije BiH koji su poginuli na prostorima zone odgovornosti 445.bbr Armije BiH u borbi za slobodnu Bosnu i Hercegovinu 1992-1995. podigli su građani Općine Konjic 02.10.1999. godine.

445-brigada-009.jpg - 11. Novembar 1992: Dan formiranja 445. Brdske brigade „Neretvica“ — ^{445-brigada - Spomen obilježje u čast formiranja prve jedinice TO Armije RBiH na području Opštine Konjic}

Spomenik 445. Brigadi se nalazi u blizini Podhuma na lokalitetu Mehina ravan. Na spomeniku piše: Ponosno i hrabro stadosmo u stroj i formirasmo prvu jedinicu TO BiH – Armije RBiH na području općine Konjic, Hercegovine i šire sa ciljem da branimo Bosnu i Hercegovinu spremni da u toj borbi damo i svoje živote.

Borci prve jedinice TO BiH – Armije RBiH

Na ovom mjestu je dana 15.03.1992. godine formirana i postrojena prva jedinica TO BiH – Armije RBiH na području općine Konjic, Hercegovine i šire.

U znak trajne zahvalnosti za iskazani patriotizam i hrabrost spomenik podižu 02.10.1999. građani općine Konjic.

445-brigada-010.jpg - 11. Novembar 1992: Dan formiranja 445. Brdske brigade „Neretvica“ — ^{445-brigada - Spomen obilježje u čast formiranja prve jedinice TO Armije RBiH na području Opštine Konjic}

Druga strana spomenika vidljiva na slici pokazuje kartu BiH sa ucrtanim položajem Neretvice i linijama koje simoblišu riješenost da se brani svaki pedalj Bosne i Hercegovine.

(E.Bajić/Preporod.info)