Pravoslavna veza: Rusi, Grci i Ukrajinci u BiH 1992-1995

Ruski dobrovoljci

Ubrzo krajem 1992. godine počeli su se formirati ruski dobrovoljački odredi, prvo u Trebinju a zatim u Višegradu. Jedan od dobrovoljaca Sergej Suharev prisjeća se kako se priključio ratu:

„Desilo se da sam bio tada ( u Beogradu – op. a.) na Sajmu knjiga i da je vladika Filaret prikupljao neku humanitarnu pomoć za Srbe u BiH. Na Sajmu sam upoznao komandanta Crvenih beretki JNA. Stigao sam u Hercegovinu, i potom se priključio kod Konjica čuvenoj 63. Padobranskoj brigadi. Bio sam diverezant padobranac, po činu poručnik. I jedni sam Rus koji je učestvovao i borio se u 63. padobranskoj. Dio jednice 63. brigade kojoj sam pripadao bio je lociran između Nevesinja i Mostara.„

Sergej Suharev, ranjen je kod Konjica nakon čega je ostao invalid. Danas živi u Beogradu i prima vojnu penziju iz Republike Srpske.

Prema izjavama pojedinih svjedoka nekoliko ruskih dobrovoljaca dolazilo je u logore Uzamnica i Vilina Vlas u Višegradu gdje su maltretirali logoraše i u nekoliko navrata i učestvovali u silovanjima.

Procjenuje se da je najmanje 49 Rusa poginulo tokom rata u Bosni i Hercegovini. Većinom su ukopani u vojnom groblju Donji Miljevići kod Sarajeva i na Megdanu u Višegradu. Ujedino i prvi spomenik ruskim dobrovoljcima podignut je na Megdanu u Višegradu. U znak sjećanja na njihove saborce, snimljen je dokumentarac „Anđeo sa Zaglavka“. Scenarij je napisala Ljiljana Bulatović, inace poznata kao biograf Ratka Mladića. Režiju potpisuje ugledni beogradski režiser Petar Nedeljković koji je preminuo prilikom prikazivanja navedenog dokumentarca na Beogradskom festivala dokumentarnog i kratkometražnog filma (BFDKF) u martu 2015. godine. Film prati priću Konstantina Bogoslovskog – ruskog dobrovoljca iz Tadžikistana koji je poginuo na koti Zaglavak kod Višegrada.

Inače ruski dobrovoljci navode borbe na Zaglavku kao najvažnije tokom rata u Bosni i Hercegovini i kao ključnu za „odbranu Višegrada od muslimanskih snaga“. Realnost je drugačija, Zaglavak je kota iznad Višegrada odakle su svakodnevno granatirali Međeđu i ostatak slobodne višegradske teritorije. Zaglavak su borci Prve višegradske brigade Armije RBiH 12. aprila 1993. godine munjevito zauzeli a Rusi prepušteni sami sebi su doživjeli ogromne gubitke. Neki ruski dobrovoljci nisu imali preveliko mišljenje o svojim srpskim saborcima. Igor Girkin u svom dnevniku navodi kako njegovim srpskim saborcima nedostaje vojne discipline te kako su često nastojali da Ruse izlože borbama dok su oni većinom pljačkali i palili sela.

Nečasnu ulogu u agresiji na Republiku Bosnu i Hercegovinu imali su ruski i ukrajinski bataljon UNPROFOR-a. Nekoliko pripadnika ova dva bataljona po završetku služenja u mirovnoj misiji vratili su se u Bosnu i Hercegovinu kako bi se priključili Ruskoj dobrovoljačkoj gardi. Jedan primjer jeste Aleksandar Škrabov koji je služio u mirovnoj misiju UNPROFOR-a da bi se poslije priključio Vojsci Republike Srpske. Poginuo je kao komadant Trećeg ruskog dobrovoljačkog odreda na lokalitetu Moševačko brdo u opštini Ilijaš 1994. godine.

Cijeli tekst u printanom izdanju Preporoda od 15. jula