Islamska zajednica Crne Gore: Revitalizacija Depedogena mora uključiti sve slojeve kulturne baštine

Islamska zajednica u Crnoj Gori uputila je zvaničan dopis Glavnom gradu – Sekretarijatu za kulturu i sport – povodom idejnog rješenja revitalizacije lokaliteta Depedogen u Staroj Varoši. Dopis je potpisao glavni imam Medžlisa Islamske zajednice Podgorica Džemo-ef. Redžematović, a u njemu se izražava duboka zabrinutost zbog izostavljanja ključnih elemenata islamske i kulturne baštine s ovog značajnog historijskog lokaliteta.

U saopćenju se ističe da je Islamska zajednica s interesovanjem ispratila najave revitalizacije prostora koji se nalazi u srcu historijske Podgorice, ali da sadržaj objavljenog idejnog rješenja – kako se navodi – “pokazuje selektivnost u tumačenju kulturnih slojeva” i “ignoriše postojanje džamije sultana Mehmeda Fatiha s munarom”, iako je njeno postojanje dokumentovano u brojnim historijskim, arhivskim i kartografskim izvorima.

– Još je ozbiljnije to što se ovakvim pristupom stvara utisak institucionalnog prećutkivanja jednog čitavog segmenta kulturno-vjerske baštine, i to na prostoru koji je bio simbol zajedničkog života i identiteta Podgorice – navodi se u dopisu.

Autentični izvori se zanemaruju

U dokumentaciji dostupnoj javnosti, lokalitet se netačno označava kao “Tvrđava na Ribnici”, čime se zanemaruje autentičan naziv Depedogen, potvrđen u brojnim osmanskim i evropskim dokumentima. Dodatno, autor idejnog rješenja se u jednom dijelu poziva na poznatu sliku iz Marubijeve kolekcije, ali istovremeno izostavlja sadržaje jasno prikazane na istoj slici – džamiju i njenu munaru, koje su ucrtane i numerisane kao objekti 9 i 10 na zvaničnom planu tvrđave.

– Selektivni pristup u procesu revitalizacije nudi pogrešnu sliku i nije u cilju realnog predstavljanja nekadašnjeg stanja, pa se s pravom postavlja pitanje: s kojim ciljem se revitalizacija sprovodi? – navodi se u dopisu.

Islamska zajednica podsjeća da je u ranijem periodu podnijela zahtjev za izvođenje arheoloških istraživanja radi identifikacije temelja džamije i munare, ali taj zahtjev tada nije bio odobren. U aktuelnim okolnostima, kada se lokalitet tretira kao prostor kulturne i turističke prezentacije, iz Zajednice poručuju da “više ne postoji samo mogućnost, već i zakonska i moralna obaveza da svi slojevi prošlosti budu vidljivi i ravnopravno predstavljeni”.

Tri konkretna zahtjeva Islamske zajednice

U dopisu Glavnom gradu iznesena su tri jasna zahtjeva:

• Ispravna identifikacija lokaliteta kao Depedogen, utemeljena u historijskim i stručnim izvorima;
• Uvrštavanje džamije Mehmeda Fatiha s munarom u idejno rješenje revitalizacije, na osnovu postojećih kartografskih i arhivskih podataka;
• Odobrenje za izvođenje arheoloških istraživanja, koja bi se sprovela u saradnji s relevantnim institucijama i pod stručnim nadzorom.

U prilogu dopisa Glavnom gradu dostavljeni su fotografija iz Marubijeve kolekcije i originalni katastarski crtež lokaliteta iz perioda Osmanske imperije, s jasno ucrtanom džamijom i munarom.

Neprihvatljivo brisanje slojeva identiteta

Iz Islamske zajednice upozoravaju da se ovakvim tretiranjem kulturne baštine šalje opasna poruka – da segmenti identiteta jedne zajednice mogu biti uklonjeni iz kolektivnog sjećanja i institucionalne prezentacije.

– Ispravno predstavljanje prošlosti nije stvar izbora, već odgovornosti. Historija ne može biti vlasništvo jedne vizije – ona pripada svima i traži istinu, a ne selekciju – zaključuje se u obraćanju Islamske zajednice Glavnom gradu.

U prilogu ove vijesti dostavljamo integralni tekst dopisa Islamske zajednice, kao i arhivsku fotografiju i nacrt lokaliteta koji potvrđuju historijsko prisustvo džamije na prostoru Depedogena.

Očekuje se da će nadležni organi Glavnog grada preispitati idejno rješenje i uvažiti sve legitimne i stručno potkrijepljene zahtjeve, kako bi revitalizacija Depedogena postala primjer inkluzivne i autentične kulturne obnove.

(Preporod.info)