Zlodjela VRS-a u Zvorniku: Za silovanje u Liplju Borislavu Gligoreviću 10 godina zatvora

Pored političkog i vojnog vrha RS-a, do sada su za zločine na području Zvornika osuđena 24 direktna izvršioca, na ukupnu kaznu od 207 godina zatvora.

Borislav Gligorević, zvani Beba, nekadašnj pripadnik „Belih orlova“ i VRS-a, osuđen je na 10 godina zatvora, piše platforma Negatorigenocida.info. Sud BiH je prvostepenu presudu izrekao je u petak, 21. februara 2025. Optužnica Tužilaštva BiH, od 14. jula 2023, tereti Gligorevića da je od kraja aprila do kraja jula 1992. učestvovao u širokom i sistematičnom napadu na civilno stanovništvo bošnjačke nacionalnosti te silovao tri žene zatočene u logoru u selu Liplje, koji se sastojao od škole i nekoliko privatnih kuća u kojima je bilo zatočeno oko 460 civila.

Silovanja je Gligorević izvršio, navodi se u optužnici, neutvrđenog dana između 25. maja i 2. juna 1992, tako što je odveo žrtvu u jednu prostoriju u prizemlju kuće i tamo je silovao i nije joj dozvolio da ode, nego ju je natjerao da cijelu noć provede s njima te ju je tokom noći silovao još dva puta i tek ujutru je pustio da ode na sprat gdje su bile zatočene i ostale žene. Drugog dana, jedan od vojnika doveo je drugu Gligorevićevu žrtvu u obližnju kuću gdje se nalazilo više vojnika, a među njma i Borilsav Gligorević. Vojnici su mu rekli: „Jesi li pronašao bulu koju si tražio?“, a on je odgovorio: „Jesam“, na što su mu oni rekli: „Kad završiš, javi, da i mi dođemo na red.“ Nakon toga odveo je žrtvu u prostoriju i silovao, odnosno prije njega silovao ju je jedan drugi vojnik, koji mu je rako da sačeka dok se ona istušira, pa ju je odveo u jednu prostoriju u kojoj je bio sto i tu je silovao. Silovao je još jednu ženu koju je više puta izvođena iz kuće u kojoj je bila zatočena i višestruko silovana po okolnim kućama.

Borislav Gligorević je uhapšen 26. maja 2023. na graničnom prelazu Karakaj, prilikom ulaska u BiH. Suđenje je počelo 5. okotbra 2023. Produžen mu je pritvor do pravosnažnosti presude, a sudsko vijeće je naložilo da svakoj od tri svoje žrtve isplati po 10.000 KM.

Užas zvorničkih logora

Ne računajući zločine u vezi s genocidom u Srebenici, do sada je za zločine na području opštine Zvornik osuđen sami politički vrh RS-a, komandant VRS-a, predsjednik privremene opštinske vlade, komandant opštinskog TO-a, zamjenik komandira Interventne jedinice SJB-a, tri pripadnika MUP-a RS-a i 18 pripadnika VRS-a.

Pet haških presuda uključuju i zločine u Zvorniku. Biljana Plavšić je priznala da je učestvovala u pripremi etničkog čišćenja širom BiH, pa i onog u Zvorniku, te je osuđena na 11 godina. Mićo Stanišić, ministar unutrašnjih poslova RS-a, osuđen je na 22 godine, Momčilo Krajišnik, predsjednik Skupštine RS-a, na 20, Radovan Karadžić, predsjednik RS-a, i Ratko Mladić, komandant VRS-a, na doživotne kazne zatvora.

Pored njih, do sada je ruka pravde stigla još 24 zločinca. Njima je izrečena ukupna kazna od 207 godina i devet mjeseci zatvora. Pred Sudom BiH osuđena su jedanaestorica na 104 godine i šest mjeseci, pred Višim sudom u Beogradu desetorica na 89 godina, dok su pred Kantonalnim sudom u Tuzli osuđena trojica na 14 godina i tri mjeseca zatvora.

Pred Višim sudom u Beogradu osuđen je dvojac s čela opštinske političke i vojne vlasti – Branko Grujić, predsjednik privremene vlade Opštine Zvornik, na šet, a Branko Popović (alijas Marko Pavlović), komandant TO-a, na 15 godina zatvora. Oni su, kako se navodi u presudi, u dva navrata, u maju i junu 1992, uzeli kao taoce 874 civila bošnjačke nacionalnosti i prinudno raselili stanovništvo sela Kozluk. Popović je proglašen krivim i za okrutno postupanje u logorima, kao i za ubistvo jednog civila, ali i za zločine koje su počinili njegovi potčinjeni. Presuda je postala pravosnažna 2011.

Evo šta o ovom dvojcu kaže presuda Radovanu Karadžiću: „Pavlović je blisko sarađivao s Grujićem, bio tijesno povezan s Arkanom i provodio politiku zvorničkog Kriznog štaba“ (tačka 1243). „Grujić i Spasojević su bili među zvaničnicima bosanskih Srba koji su pozvali i platili paravojne formacije da dođu u Zvornik. Paravojne jedinice iz Srbije stigle su u Zvornik u periodu od 5. do 8. aprila 1992. Među njima su bili ‘Beli orlovi’ koje je predvodio Aždaja; jedinica koju su vodili Vojin Vučković zvani Žućo i njegov brat Dušan Vučković (zvani Repić); ‘Crvene beretke’ koje je vodio Kapetan Dragan; grupe koje su vodili Niški i Pivarski; kao i grupa ‘Simini četnici’. Među drugim grupama koje su došle u Zvornik ili djelovale u Zvorniku bili su Mauzerova jedinica, šešeljevci, Boškovićeva jedinica, Birčanska brigada pod komandom Svetozara Andrića, jedinica Mileta Petrovića, Gogićeva jedinica i jedinica Crnog“ (tačka 1244). Dragan Spasojević je bio šef policijske stanice u Zvorniku. Tužilaštvo BiH je 22. januara 2024. podiglo optužnicu kojom ga tereti da je, skupa sa Vinkom Radovićem, Dragomirom Vasićem i Petkom Panićem, počinio zločin protiv čovječnosti, odnosno da je krajem maja i početkom juna 1992. sudjelovao u sistematskom progonu više hiljada civila bošnjačke nacionalnosti iz Đulisa, Klisa i okolnih mjesta. Suđenje Vinku Radoviću, Petku Paniću i Dragomiru Vasiću pred Sudom BiH počelo je 2. jula 2024, a Dragan Spasojević je pobjegao u Srbiju.

I „okrutno postupanje u logorima“ za koje je osuđen Branko Popović, detaljno je opisano u presudi Karadžiću. Najteži zločini počinjeni su u Domu kulture u Čelopeku, u kojem su, kako to Vijeće zaključuje u tački 1230, „muškarci, bosanski Muslimani, bili zatočeni od kraja maja do jula 1992. godine. Srpske snage su tjerale zatočenike da se međusobno tuku, neke su izboli nožem i zlostavljali, a ubili su najmanje 60 ljudi.“

„Dana 10. juna 1992, ili približno tog datuma, zatočenike su natjerali da pjevaju, a zatim su ih prisilili da se međusobno tuku, obećavši da će pobjedniku pokloniti život. Nakon toga, Repić je iz vatrenog oružja ubio 17 zatočenika, nekim zatočenicima je, također, odsjekao dijelove tijela, a druge je ubo nožem u grudi. Zatočenike su natjerali da pojedu odsječene dijelove tijela, a Repićevi ljudi su ubili dvojicu zatočenika koji se nisu mogli prisiliti da to učine. Četvoricu zatočenika su natjerali da istovare leševe na šljunkari, poslije čega je Repić i njih ubio“ (tačka 1298).

„Dana 10. i 14. juna 1992. Repić je doveo dvije grupe ljudi na ispitivanje i oni se više nikad nisu vratili. U prvoj grupi je bilo 19 a u drugoj četiri zatvorenika. Uzimajući u obzir način na koji je Repić postupao prema zatočenicima u objektu i njegove prijetnje da će ih pobiti, Vijeće se uvjerilo da su i ta 23 zatočenika pobijena. Repić se vraćao u još nekoliko navrata, tukao zatočenike palicama, rukama, nogama i tjerao ih da pjevaju. Dana 27. juna 1992, ili približno tog datuma, postrojio je grupu zatočenika i otvorio paljbu iz automatske puške i pištolja i ubio približno 19 i ranio približno 13 zatočenika. Poslije toga, preživjeli zatočenici su prebačeni u ‘Novi izvor'“ (tačka 1299).

Dušan Vučković, zvani Repić, nije dočekao svoju ovosvjetsku kaznu. Umro je na optuženičkoj klupi Višeg suda u Beogradu. Trojica njegovih suoptuženika proglašena su krivima, a jedan je oslobođen. Dragan Slavković je osuđen na 12, Ivan Korać na 9 i Siniša Filipović na 3 godine zatvora, a oslobođen je Dragutin Dragičević. Pored zvjerstava u Domu kulture u Čelopeku, Slavković i Korać su kažnjeni i za mučenje civila u logoru „Ekonomija“ i fabrici „Ciglana“. Za zločine u ova tri logora Viši sud u Beogradu donio je još jednu presudu i kaznio bivše pripadnike TO-a – Darko Janković je osuđen na 20 godina, a Goran Savić na 3. Na optužnici s njima bio je i Saša Ćilerdžić koji je oslobođen.

U presudi Radovanu Karadžiću piše da je preduzeće „Novi izvor“ u Karakaju, poznato i kao „Ciglana“, bilo zatočenički objekat barem od 29. maja do 30. jula 1992. Tu je bilo zatočeno oko „186 bosanskih Muslimana iz Diviča“ i 20 ljudi s „Ekonomije“, a kasnije su dovezeni i neki zatočenici iz Čelopeka kao i oni „koje je zarobio Kapetan Dragan“. Zatvorenici su odavde prebačeni u logor Batković pored Bijeljine.

Za zločine u „Novom izvoru“ pred Sudom BiH osuđeni su Sreten Lazarević na 7, Dragan Stanojević na 5 i Slobodan Ostojić na 3 godine i 6 mjeseci. Sretan Lazarević je osuđen kao stražar i de facto zamjenik upravnika, Dragan Stanojević i Slobodan Ostojić kao stražari u „DP Izvor“ i Sudu za prekršaje. S njima je bio optužen i Mile Marković, ali je on oslobođen. Presuda je postala pravosnažna 22. septembra 2010.

Kantonalni sud u Tuzli je za zločine u „Novom Izvoru“ izrekao dvije osuđujuće presude pripadnicima Čete vojne policije Zvorničke brigade VRS-a. Ratko Todorović i Dušan Spasojević su osuđeni na 5 godina i 1 mjesec, odnosno na 5 godina i 8 mjeseci. U presudi stoji da je Todorović dozvoljavao civilima i vojnicima da ulaze u logor i da je fizički, psihički i seksualno zlostavljao deset zatočenika, od čega četiri žene, a među njima i djevojčicu od devet godina. Spasojević je kažnjen i za nedjela u zatvoru u zgradi tvornice „Standard“. Na optužnici s njima bio je i Radomir Škiljević, ali je on pobjegao. Drugom presudom, Mirko Pantić je kažnjen s 3 godine i 6 mjeseci zatvora. On je priznao krivicu, odnosno da je, između ostalog, skupa s jednim stražarom i sinom drugog stražara, 2. avgusta 1993, snažno i dugo tukao pet zarobljenika drvenom nogom od stola i palicom; da je naredio jednom zatočeniku da premlati zatočenicu koja je od batina pala na pod, a on ju je pokušao silovati pa kako nije uspio, usljed obilnog krvarenja, gurnuo joj je gumenu palicu u polni organ. Kazna mu je izrečena 6. juna 2006.

Stravičan niz zločinaca

Pred Višim sudom u Beogradu izrečena je još jedna presuda. Suđenje za pokolj u selu Skočić 12. jula 1992. razvlačilo se punih devet godina. Na kraju su Zoran Đurđević i Tomislav Gavrić osuđeni na po osam, a Zoran Alić na pet godina zatvora. Osuđeni su za silovanje tri djevojčice romske nacionalnosti, a skupa sa Damirom Bogdanovićem, Đorđem Ševićem i Draganom Đekić, oslobođeni su optužbe da su, kao pripadnici paravojne grupe „Simini četnici“, upali u selo Skočić, džamiju digli u zrak, ubili 22 civila i bacili ih u jamu. Tokom suđenja preminuli su prvooptuženi Simo Bogdanović i Zoran Stojanović.

Pored već navedenih, pred Sudom BiH izrečene su još četiri presude. Mile Vujević, Vukašin Drašković i Gojko Stevanović osuđeni su na po 15 godina svaki, a Ljiljan Mitrović na osam godina zatvora. Ljiljan Mitrović je bio zamjenik komandira Interventne jedinice SJB Ugljevik, a ostali pripadnici ove jedinice. U presudi, pravosnažnoj od 2. decembra 2022, navodi se da su učestvovali u progonu bošnjačkog stanovništva u selu Lokanj, pri čemu su ubili 67 civila iz kolone od 76, koliko ih je 14. jula 1992. krenulo iz Teočaka. Među ubijenima je bilo i maloljetnika. Tako u presudi, između ostalog, stoji da su grupu civila „po naredbi Radivoja Đorđevića, pripadnici VRS-a, Lokanjske čete, među kojima su bili Radivoje Đorđević, Mile Vujović, Gojko Stevanović i drugi, a kojima se pridružio i Vukašin Drašković, zajedno s nekoliko pripadnika policije SJB Ugljevik, poveli na lokalitet Njiverice, gdje je Radivoje Đorđević izdvojio grupu od 10 zarobljenih civila kojima je naredio da iskopaju jamu u zemlji, a zatim izdvajao manje grupe zarobljenih civila koji su dovedeni do jame, a zatim su, pucajući iz vatrenog oružja u leđa ili prsa zavisno kako je ko bio okrenut, civile streljali Radivoje Đorđević, Mile Vujović, Gojko Stevanović, Vukašin Drašković sadrugim pripadnicima VRS, dok je jedan dječak iz grupe civila, tražeći pomoć, povikao: ,Čiko, spasi me, prekrstiću se i ići u vašu crkvu’ u kojem trenutku mu je Vukašin Drašković sa još jednim neidentifikovanim pripadnikom Lokanjske čete rekao: ‘Polazi, majku ti je…, nije naša crkva fudbalski stadion da u nju svako ulazi,’ nakon čega su Vukašin Drašković i drugi pripadnici Lokanjske čete ispalili rafal u leđa dječaka.“ Istom presudom oslobođeni su Goran Maksimović, Slavko Perić, Rajo Lazarević i Mićo Manojlović, dok su Radivoje Đorđević i Cvjetko Popadić umrli tokom suđenja. Protiv Vukašina Draškovića Tužilaštvo BiH je 26. decembra 2024. podiglo još jednu optužnicu. Skupa s Rajkom Milićem, Miodragom Pavlovićem, Radenkom Zarićem i Milanom Tomićem, optužen je za zločin protiv čovječnosti, odnosno da je 14. i 15. jula 1995. učestvovao u strijeljanju najmanje 829 civila iz Srebrenice u Roćeviću u Kozluku.

Za učešće u strijeljanju 67 civila u selu Lokanj osuđen je i Miroslav Marković. Prvostepenom presudom od 9. oktobra 2023. izrečena mu je kazna od devet godina zatvora. Tokom istrage u Austriji, Miroslav Marković, poznat i kao Mišo Marinac, priznao je da je bio na mejstu pogubljenja, ali da nije pucao u ljude već ponad njihovih glava. On se nije pojavio na izricanju presude i nalazi se u bjekstvu.

Cvijan Tomanić je osuđen na sedam godina. Oglašen je krivim da je, kao pripadnik Zvorničke brigade VRS-a, tačno neutvrđenog dana krajem maja ili početkom juna 1992, zajedno sa Zdravkom Tomanićem i Milanom Kandićem, koji su u međuvremenu preminuli, učestvovao u premlaćivanju i ubistvu tri civila u Glumini. Presuda je postala prvaosnažna 5. jula 2022.

Pravosnažno je pred Sudom BiH osuđen još i Rade Grujić. On je, kao i Branislav Gligorević, proglašen krivim za silovanje u logoru u Liplju, te je osuđen na šest godina zatvora. Presuda je pravosnžan od 10. januara 2025.

Pred Sudom BiH su završena još četiri suđenja za zločine počinjene na području opštine Zvornik, ali su ona razultirala oslobađajućim presudama – Slobodan Grujić je bio optužen da je 10. maja 1992. učestvovao u smaknuću 10 civila u širem rejonu sela Potočani i Motovo, Zoran Janković da je 29. aprila 1992. učestvovao u strijeljanju 36 civila pred kućom Ibrahima Ibrahimovića na „Rašidovom hanu“ u selu Snagovu, a Ljubo Tomić i Krsto Josić da su 26. juna 1992. u šumi „Marhoši“ pored Kozluka, ubili svoje komšije, civile Izeta i Šemsu Nuhanovića i Muradifa Ibrahimovića.

I pred Okružnim sudom u Bijeljini sudilo se za zločine na području opštine Zvornik. Milan Ignjatović je oslobođen optužnice koja ga je teretila da je 31. maja 1992, kada je grupa civila strijeljana ispred Doma kulture u Drinjači, prišao i s tri hica doubio jednog ranjenog civila. Prvostepena presuda izrečena je 26. novembra 2012, a postala je pravosnažna jer se tužilac nije žalio na nju, kaže se u odgovoru Milomira Čode, sekretara suda, od 1. februara 2021. Nažalost, to nije prvi slučaj da se tužioci Javnog okružnog tužilaštva u Bijeljini ne žale na prvostepene presude.

Vukašin Aćimović nije dočekao početak suđenja. Preminuo je 14. marta 2014, nešto više od mjesec dana nakon što je Okružni sud u Bijeljini potvrdio optužnicu koja ga teretila da je u maju 1992, skupa s A. S. iz Tršića, u namjeri da iznude novac od njega, brutalno pretukli civila bošnjačke nacionalnosti.

Aktuelne optužnice

Za zločine počinjene na području opštine Zvornik podignuto je još sedam optužnica i optuženo 26 pripadnika VRS-a i MUP-a RS-a. Sve su podignute od strane tužilaštva BiH. Pred Sudom BiH trenutno traju tri suđenja. Suđenje Vidoju Blagojeviću, Ivanu Arapoviću, Milanu Arapoviću, Kosti Pejiću, Boži Radiću, Miletu Saviću, Miletu Blagojeviću, Ljubiši Pejiću, Stevi Vasiljeviću, Branku Pejiću i Verici Radović počelo je 7. oktobra 2024. Optužnica ih tereti za zločin protiv čovječnosti, odnosno da su, Vidoje Blagojevićč kao komandant Zvorničke brigade VRS-a, a ostali kao njeni pripadnici, 1992. učestvovali u nezakonitom zatvaranju i nečovječnom postupanju prema oko 700 civila zatočenih u Tehničkom školskom centru u Karakaju, te ubistvu i prisilnom nestanku najmanje 150 civila.

Suđenje Vladi Ristanoviću, Peri Radiću, Boži Vidoviću i Branku Studenu počelo je 3. februara 2021. Optužnica ih tereti da su učestvovali u ratnom zločinu protiv čovječnosti izvršenom u maju 1992. prilikom napada na selo Jusiće, kada je ubijeno 48 civila bošnjačke nacionalnosti. Na ovoj optužnici bili su i Dušan Spasojević, koji se nalazi u bjekstvu, Milan Mijić, protiv kojeg je postupak razdvojen zbog bolesti, i Petko Tomić, koji je preminuo početkom 2024. Protiv Dušana Spasojevića podignte su tri optužnice. Pored ove, optužnica Tužilaštva BiH od 13. decembra 2018. tereti ga da je, 27. maja 1992. u školi u Malešiću silovao ženu bošnjačke nacionalnosti. Po trećoj je osuđen, Kantonalni sud u Tuzli ga je 2008. osudio na pet godina zatvora za zločine u logorima “Novi Izvor“ i „Standard“.

Suđenje Zdravku Čvoriću počelo je 5. septembra 2024. Optužen je da je, kao pripadnik SJB Zvornik, 28. jula 1992. iz objekta FK „Divič“ u Diviču, izveo jednu od zatočenica i silovao je u obližnjoj garaži.

Dva suđenja za zločine u Zvorniku su u pripremi pred Sudom BiH. Prvu optužnicu, podignutu 21. januara 2025, opet predvodi Vidoje Blagojević, pred Haškim tribunalom osuđen na 18 godina za pomaganje u genocidu u Srebrenici. Na toj optužnici je i Branko Studen, kojem se trenutno sudi za zločine u Jusićima, kao i Vlado Matić, Miodrag Drašković, Miladin Ivanić i Cvjetko Stanojević. Optuženi su za zločin protiv čovječnosti, odnosno da su u junu 1992. učestvovali u nezakonitom zatvaranju oko 400 – 500 civila bošnjačke nacionalnosti u TŠC Karakaj, koji su kasnije prebačeni u Dom kulture u Pilici, odakle su vraćeni u Karakaj i pobijeni u „Gerinoj klaonici“.

Optužnicu protiv Radinka Stevanovića Sud BiH je potvrdio 10. januara 2025. I on je optužen za zločin protiv čovječnosti, odnosno da je, kao pripadnik III bataljona Zvorničke brigade VRS-a, učestvovao u ubistvu između 400 i 500 civila u „Gerinoj klaonici“ u Karakaju.

Protiv Vinka Lazića sud BiH je potvrdio optužnicu još 30. decembra 2015. Optužnica ga tereti da je, kao načelnik SJB Ugljevik, planirao, rukovodio, nadzirao i naređivao operacije policajaca u vrijeme progona u selu Lokanj. Lazić je u bjekstvu, živi u Srbiji, otkud je 13. maja 2019. videolinkom svjedočio na suđenju Goranu Maksimoviću i drugima pred Sudom BiH.

(Preporod.info)