Osvrt na prevod i komentar Mesnevije Ahmed-ef. Mešića

Mesnevija Mevlana Dželaluddin Rumija pripada svjetskoj književnoj baštini i zainteresovala je čitaoce i interpretatore širom svijeta. Među njima bio je i Ahmed-ef. Mešić, znalac i strpljivi radnik koji je ovo Mevlanino djelo, s pažljivom interpretacijom njegovih distiha, prevodio s perzijskog na naš jezika. Ahmed-ef. Mešić razvijao se u svojim muževnim danima u kolijevci Mektebi-nuvvaba (Šerijatskoj sudačkoj školi) odgojno-obrazovnoj ustanovi koja je iznjedrila do sada najveći broj bošnjačke inteligencije, kojoj pripada i sam Ahmed-ef. Mešić. Pošto je tadašnja vlast, Mektebi-nuvvab smatrala srednjom školom, Ahmed-ef. Mešić nastavlja svoje studije na katedri za orijentalne jezike Univerziteta u Sarajevu, kao što su to učinili i mnogi drugi svršenici Šerijatske sudačke škole. Tu ponovo sluša svoje iste profesore koji su mu ranije predavali na Mektebi-nuvvabu. Naime, zatvarajući vrata Mektebi-nuvvaba, nadležna vlast tog vremena prebacila je njegovo stručno osoblje, njegove profesore, na katedru za orijentalne jezike Univerziteta u Sarajevu. Rektora Mektebi-nuvvaba, kako se tada nazivao pročelnik ove institucije, prof. dr. Šakira Sikirića, proglasila je za šefa ove katedre. Time Ahmed-ef. Mešić dodatno proširuje svoja saznanja, ali vjerovatno, pomalo i začuđen, jer se ponovo susreće sa istim profesorima koji su ga učili u ranijim danima i doveli do diplome šerijatskog sudije, učitelja, a sada su ga vodili do profesora orijentalnih jezika: arapskog, turskog i perzijskog.

Nije se nimalo čuditi što se Ahmed-ef. Mešić upušta u prevođenje djela koje se ubraja u djela svjetske baštine, jer je izrastao upravo u instituciji koja je odgojila i obrazovala preko četiri stotine bošnjačkih vrhunskih intelektualaca. Ahmed-ef. Mešić završava ovu obrazovnu instituciju u klasi-generaciji slijedećih osoba: Đozić Behauddin (iz Srebrenice), Jarović Mustafa (iz Rogatice), Korkut Haris (iz Zvomika), Kusturica Alija (iz Bileće), Mešić Ahmed (ličnost o kojoj govorimo) i Mejlić (Sulh-ef.) čije je ime zavedeno u dnevniku ove škole.

Najbolja misao o ličnosti Ahmed-ef. navedena je, veoma sažeto i cjelovito, unutarnjoj naslovnoj strani, njegovog prevoda i komentara u tri toma prve i djela druge knjige Mesnevije Dželaluddin Rumija, koja glasi:

“S perzijskog jezika preveo i komentare napisao:

Derviš hadži Ahmed Nuruddin, nakšibendija, to jest, Ahmed b. Omer b. el-Hasan ibni Mehmed Mešić, penzioner iz Tuzle, među ljudima poznat kao: šerijatski pravnik - kadija, islamski teolog, profesor islamskih orijentalnih jezika, mesnevihan (prevodilac i predavač Mesnevije), a kod Allaha Uzvišenoga: najsitniji i najsiromašniji rob Allaha Uzvišenoga, zemlja pod nogama salikja, duhovnih velikana, sluga, čuvar nakšibendijskih naluna u tekijama, koji plačući prosi milost Allaha Milosnoga!”

Značaj ponuđenog rukopisa Amed ef. Mešića počiva, između ostaloga, u njegovim slijedećim obilježjima: što su ponuđeni prevod i objašnjenja dati u stilu razumljivom i prosječnom građaninu, ne samo intelektualcu, ali uz svu gramatičku i stilsku pažnju prema samom jeziku;

- što ovaj prevod i njegovi komentari nisu ishitreni, nego su nastali kao rezultat dugogodišnjeg predanog intelektualnog rada; što ponekad, a moglo bi se reći i često, autor nastupa kritički prema sudovima ranijih komentatora Rumijevog distiha – bejta u Mesneviji;

- što je Ahmed-ef. Mešić jedan od naših posljednjih interpretatora misli nadaleko poznatog velikog sufije Dželaluddin Rumija. Prije njega Mesneviju su kod nas prevodili:

- Reis Džemaludin Čaušević (u periodu od jedanaest godina),

- Mujaga Merhemić - tom prilikom je uvodnu riječ Mesnevije, odnosno, prevod uvodne riječi dao ili donio Mehmed Handžić,

- Fejzulah Hadžibajrić nastavlja prevod Mesnevije, po preporuci Mujage Merhemića, koji mu je, kako se prenosi, dao primjerak Mesnevije iz kojeg je i on sam prevodio i stalno je sa sobom nosio.

- hafiz Halid Hadžimulić bio je posljednji koji je prevodio Mesneviju na naš jezik.

Poznato je da je u prevođenju Mesnevije dolazilo i do izvjesnog vremenskog prekida, ali je ta praksa do sada uvijek bila obnavljana. Ima kazivanje da je Mesneviju ponekad čitao i prevodio i Sulh-ef. Hadžimejlić, kolega iz klase-generacije u Mektebi-nuvvabu, Ahmed-ef. Mešića.

Na kraju želim skrenuti pažnju da je u ovom izdanju prof. dr. Izet Zikjri Pajević iscrpno govori o ličnosti Ahmed-ef. Mešića, a dr. Mubina Moker u svome osvrtu na samu Mesneviju Dželaluddin Rumija daje i iscrpnu i pozitivnu analizu Ahmed-ef. sposobnosti i umijeća da Mevlanin distih veoma stručno prilagođava običnom čitaocu. Priređivač ovih tomova Mesnevije Dželaluddin Rumija prof. dr. Izet Zikjri Pajević zaslužuje svaku našu podršku i otuda preporučujem da djelo bude objavljeno, da ugleda svjetlo dana i postane dostupno kako našim intelektualcima, tako i prosječnom građaninu.