Mostar: U srijedu obilježavanje 170. godišnjice rođenja Ali Fehmi ef. Džabića i početka novije političke misli Bošnjaka
U okviru planiranih programa Tezkiretname, institucionalnog obilježavanja godišnjica rođenja ličnosti od značaja za islam, muslimane u Bosni i Hercegovini, u organizaciji Mostarskog muftijstva i Uprava za obrazovanje i nauku Rijaseta IZ-e u BiH za srijedu, 17.janaura najavljen je okrugli sto pod nazivom „Politički, ekonomski i obrazovni ciljevi i vizije Džabića pokreta u kontekstu savremenih prilika Bošnjaka".
Na ovaj način bit će obilježena 170-ta godišnjica od rođenja znamenitog mostarskog muftije Ali Fehmi-ef. Džabića (1853 -1918). Na skupu će govoriti muftija u penziji Seid-ef. Smajkić, mostarski muftija mr. Salem-ef. Dedović, mr. Osman Lavić, prof. dr. Šafir Filandra, prof. dr. Adnan Velagić i hfz. dr. Senaid Zajimović. Najavljene teme tretiraju bio-bibliografski podatke i radove muftije Džabića, ulemanski doprinos muftije Džabića islamskoj nauci i arapskoj književnosti, političku djelatnosti i doprinos muftije Džabića bošnjačkoj političkoj ideji i historijske prilike u kojima je djelovao muftija Džabić, odnosno promjene političkog sistema i kulturno-civilizacijskog okvira, kao i efekte Pokreta za autonomiju na stanje vakufa u vrijeme Austrougarske i njihove komparacije sa aktuelnim stanjem vakufa.
Ali Fehmi ef. Džabić, rodio se u Mostaru 1853. god. Otac mu je bio h. Ahmed-Šaćir, mostarski muftija od 1878-28. 9. 1884. i prof. u Karađoz-begovoj medresi. Djed Ali-Fehmi ef. bio je blagajski muftija, a pradjed šejh Husein ef. Ali Fehmi ef. Obrazovanje je stekao u Mostaru, pred svojim ocem i Arif ef. Kajtazom, kao mladim muderisom, te muftijom Karabegom. Nakon završetka obrazovanja Džabić imenovan je za muderisa Ibrahima Roznamedžije medrese. Ovu dužnost vršio je bez ikakve naknade (plate ili primanja ) do 1900. godine.
Nakon smrti oca Ahmed- Šakir ef., sa nekih 27-28 godina starosti postavljen je za muftiju. Tu dužnost obavljat će narednih 16. godina do 1900. godine. Njegovi učenici su bili hfz. Omer ef. Džabića(mostarski muftija) i Husagu Čišića , koji su u periodu 1940-1950. bili važne ličnosti u odbrani dostojanstva muslimanskog naroda i BiH. Nosio je počasnu titulu “mulla od Izmira”.
Od samog početka svog muftijskog rada, pokazivao je odbojnost prema austrijskoj vlasti, šutnjom i veoma mudrim zaobilaženjem učestvovanja u njihovim političkim manifestacijama. Suprotstavljao se jasno definiranom programima prozelitizma i atakovanja na vakufsku imovinu kojeg je utemeljila nova okupaciona vlast. Nakon nestanka malodobne djevojčice Fate Omanović iz sela Kuti kod Mostara, za koju se smatralo da je nasilno pokrštena, Džabić predvodi pokret bosansko-hercegovačkih muslimana za vakufsko-mearifsku autonomiju. Jedan je od autora bošnjačkog memoranduma kojeg je delegacija u kojoj je bio i Džabić uručila caru Franji Josipu (uručen 19. 10. u Budimpešti).
Otvorena konfrontacija sa Austrougarskom vlasti rezultirat će donošenjem odluke o Džabićevom progonstvu u Istanbul gdje je prihvatio profesuru na uglednoj prestižnoj visokoškolskoj ustanovi (Darul-fununu). Bio je jedan od vodećih intelektualaca u islamskom svijetu tog vremena. S posebnim pijetetom o njemu su pisali Rešid Rida- glasoviti egipatski učenjak i Mehmed Akif Ersoy, autor himne Republike Turske.
I bez njegovog prisustva bosanskohercegovački muslimani su nastavili sa borbom za svoja vjerska i prosvjetna prava, na temelju čega se počinje artikulirati i novija politička misao Bošnjaka. Austrougarska je 1909. god., nakon aneksije BIH, udovoljila zahtjevima bosanskohercegovačkih muslimana donošenjem Statuta za autonomnu upravu islamskih vjerskih i vakufsko-mearifskih poslova.
Okrugli sto „Politički, ekonomski i obrazovni ciljevi i vizije Džabića pokreta u kontekstu savremenih prilika Bošnjaka"će se održati u Sali Centra za kulturu Grada Mostara s početkom u 15 sati. Skup će moderirati dr. Ekrem Tucaković.
(Preporod.info)
