Dva pisma na ulazu u Ćuprijsku džamiju u Stocu

Piše: Dr. Ekrem Tucaković

Džamija hadži Alije Hadžisalihovića, ili Ćuprijska džamija, u Stocu sagrađena je 1736. godine, na lijevoj obali rijeke Bregave neposredno uz Inat ćupriju. Odlukom Komisije za zaštitu nacionalnih spomenika 2003. godine proglašena je nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine. 

Spomenik se sastoji od: džamije, mejtefa, harema, haremskih zidova, kanala kojim je voda rijeke Bregave provedena kroz harem, čatrnje, šadrvana, tri čempresa i viševjekovnog brijesta u haremu uz Bregavu.

Ćuprijska (Hadži Alije Hadžisalihovića) džamija po vremenu izgradnje je treća džamija po starini u Stocu. Džamija je zadužbina hadži Alije, sina Hasanova, o kome nema pouzdanih podataka u pisanim izvorima. Iz vakufname se saznaje da je vakif bio porijeklom iz kasabe Stoca u Hercegovačkom sandžaku i da je u vrijeme podizanja džamije i mejtefa uz nju živio u Kairu u Egiptu, gdje je vršio neku vojnu funkciju i bio vojni zapovjednik.

U vakufnami dalje stoji da je on umro u Kairu prije nego što su dovršene njegove zadužbine u Stocu, i tamo, u nekom mezarju, sahranjen. To je bilo oko 1734. godine.

Džamija je građena od pritesanog kamena i pokrivena četverovodnim krovom. Izvorni krovni pokrivač bile su kamene ploče. Unutarnji prostor džamije je dimenzija 8,76x7,97 m. Ukupne vanjske dimenzije džamije sa sofama (trijemom) su: 10,34x12,37 m. Na fasadama džamije prozori su postavljeni u dva horizontalna niza koji čine gornji i donji pojas prozorskih otvora. Munara džamije je visoka 18,13 m.

U dvorištu Hadži Alije Hadžisalihovića džamije nalazi se čatrnja za koju se ne zna kada je sagrađena i čija je zadužbina. Ispred džamije su ranije tekli kanali, dovedeni iz Bregave, iz kojih se voda koristila za uzimanje abdesta. Mejtef je bio sagrađen na jugozapadnoj strani graditeljske cjeline. Sastavni dio džamijske cjeline čine i čempresi, od kojih su tri sačuvana.

U augustu 1993. godine džamiju su srušili do temelja pripadnici Hrvatskog vijeća odbrane, a obnovljena je 2010. godine.

(Preporod.info)