Mustafa Vatrenjak, mutevelija Gazi Husrev-begovog vakufa: Gazija nije pravio razliku između konfesija
- Gazi Husrev-beg tokom upravljanja Bosanskim sandžakom nije pravio razliku između pojedinih konfesija i njegova tolerancija i širina najbolje se ogleda u onome što je radio - izjavio je Mustafa Vatrenjak, mutevelija Gazi Husrev-begovog vakufa Islamske zajednice, na svečanoj akademiji povodom obilježavanja 500 godina od imenovanja Gazi Hsurev-bega namjesnikom Bosne.
Podsjetio je da je sve počelo nakon pripajanja Beograda Osmanskom carstvu kada je sultan Sulejman fermanom od 15.septembra 1521. godine Gazi Husrev-bega, koji je do tada bio smederevski sandžak beg, premjestio na istu dužnost sa sjedištem u Vrhbosni, odnosno kasnijem Sarajevu.
- Uz dva kraća prekida Gazi Husrev-beg je na ovoj dužnosti ostao gotovo punih 20 godina, sve do 18.juna 1541. godine kada je preselio na ahiret u Sarajevu - kazao je Vatrenjak.
Tokom svoje uprave Gazi Husrev-beg je realizovao hajrate humanitarnog, vjerskog, edukativnog i privrednog karaktera.
- Do 1529. godine na zapadnoj strani od današnjeg harema izgradio je objekat imaret sa musafirhanom i zgradu Uprave Gazi Husrev-begovog vakufa. Tada je napravio i vodovod u dužini od sedam kilometara na kome je bilo više javnih česama. Do 1531. godine izgradio je objekte vjerskog karaktera, tako što je završena izgradnja džamije, mekteba, hanikaha i ostalih pratećih objekata u tada zajedničkom haremu, a koji je kasnije ulicom Sarači podijeljen na dva dijela. Ove hajrate Gazija je uvakufio prvom vakufnamom iz 1531. godine - naveo je Vatrenjak.
Dodao je kako je hajrat edukativnog karaktera Gazi Husrev-beg uspostavio vakufnamom iz 1537. godine do kada je izgrađena Kuršumlija medresa za čiju izgradnju je Gazija odredio veliku svotu novca od 400.000 srebrenih drama.
- Poseban značaj posvetio je i objektima privrednog karaktera tako što je za života obezbijedio sredstva da bude izgrađen Dugi bezistan, uz bezistan objekat Tašlihan, koji je bio najveći karavansaraj u ovim krajevima, te hamam podijeljen na ženski i muški dio, još jedan veliki han i oko 200 dućana u okolnim novonastalim ulicama. Na ovaj način Gazija je obezbjedio izvore neophodnih finansijskih sredstava za trajno izdržavanja uvakufljenih hajrata - pojasnio je Vatrenjak.
Ovom prilikom on je podsjetio i kako je Stara pravoslavna crkva u Sarajevu građena u vrijeme Gazi Husrev-bega, nekoliko stotina koraka udaljena od njegove monumentalne džamije, da je u sarajevskom kvartu Latinluk nedaleko od njegove džamije već postojala katolička bogomolja, te da se u isto vrijeme obnavljaju franjevački samostani u Visokom i Fojnici.
- Dolaskom prvih Jevreja u Sarajevo 1566. godine zajednica se počinje dodatno razvijati. Kako je Gazijin hamam bio u funkcji sve do 1913. godine, do tada je i jedan dan u sedmici bio određen za korištenje hamama od strane Jevreja. Može se konstatovati da je ovaj vakuf od svoga postanka predstavljao dobrobit svih stanovnika i grada i šire zajednice i da su vakufske objekte, izuzev vjerskih, koristili svi građani bez obzira na njihovu vjeroispovijest - zaključio je Vatrenjak.
(MINA)
