Smail Čekić: Obnova procesa je pitanje prava i morala, a ne politike i politikanstva

Javnosti, posebno naučnoj, poznat je historijat navedenog procesa, naročito njegov rezultat - PRESUDA, koja je inicirala i proizvela oštru polemiku i podijeljenost u akademskoj zajednici i sudskoj praksi, po kojoj je, pored ostalog, Republika Srbija, jedina država u svijetu, prekršila (po tri osnova odgovornosti) Konvenciju o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida. Iako je i u dosadašnjoj fazi navedenog krivičnog postupka postojalo dovoljno relevantnih, validnih i pouzdanih dokaza da se utvrdi međunarodna krivična odgovornost Srbije i Crne Gore/Savezne republike Jugoslavije za sva kažnjiva djela (oblike učešća u genocidu) zločina genocida, definirana Konvencijom o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida,  što, pored ostalog, potvrđuje i veoma eksplicirano i argumentirano Izdvojeno mišljenje potpredsjednika Međunarodnog suda pravde, Republika Srbija, po Presudi, “nije izvršila genocid, preko svojih organa ili osoba, čija djela povlače njenu odgovornost prema međunarodnom običajnom pravu…”; “nije izvršila udruživanje radi izvršenja genocida, niti je podsticala na izvršenje genocida …” i “nije bila saučesnik u genocidu …”. Tako je Sud faktički oslobodio Srbiju direktne međunarodne odgovornosti za genocid u Republici Bosni i Hercegovini (osim odgovornosti za nesprečavanje genocida u Srebrenici jula 1995. - ”Srbija je prekršila obavezu sprečavanja genocida, prema Konvenciji o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida, koji je izvršen u Srebrenici jula 1995.” -, što je u suprotnosti sa adekvatnim, validnim, pouzdanim i upotrebljivim relevantnim dokazima. Međunarodni sud pravde  je odgovornost za zločin genocida nad Bošnjacima “u Srebrenici jula 1995.” sa države Srbije i Crne Gore/Savezne republike Jugoslavije prebacio “na bosanske Srbe koji su osmislili i izvršili genocid u Srebrenici”, tačnije na političko, vojno i policijsko rukovodstvo paradržavne tvorevine Republike Srpske.

Neosporni dokazi o genocidu

Presuda Međunarodnog suda pravde  pretežno se temelji na dokazima (pravnoj kvalifikaciji činjenica) ICTY-a, a isključivo na presude u predmetima Krstić i Blagojević, kada je u pitanju rekonstrukcija i priroda zločina (genocida) u Srebrenici, čija je nadležnost utvrđivanje individualne krivične odgovornosti, čime su relevantni dokazi ograničeni i usmjereni samo na djelovanje optuženog pojedinca (Sud nije priznao suštinsku razliku između krivičnog procesa vođenog protiv jedne osobe – pojedinca i međunarodne krivične odgovornosti države za genocid, niti je prihvatio svu složenost i težinu zločina genocida, kao ni cjelovit pristup prilikom razmatranja međusobno povezanih bitnih činjenica). Očigledno je da nije riječ o vlastitom istraživanju, već o preuzimanju tuđih rezultata istraživanja (ICTY-a). Međunarodni sud pravde je, pored osporavanja, ignoriranja i odbacivanja relevantnih činjenica i krucijalnih i uvjerljivih dokaza, te neosnovanih, nevalidnih, nepouzdanih, neuvjerljivih, hipotetičkih, kontroverznih,  kontradiktornih i pogrešnih ocjena i zaključaka, a pod značajnim (velikim) uticajem zaključaka ICTY-a, vršio selekciju i izbor iz istraživanja ICTY-a, preuzimajući samo one pravne kvalifikacije koje su odgovarale autoru/autorima Presude, a što je, pored ostalog, do izražaja došlo, ilustracije radi, kod primjene visokih standarda u dokazivanju genocidne namjere i utvrđivanja kontrole (određene) države i njene odgovornosti, a naročito u dokazivanju pripisivosti djela određenoj državi kroz test njene kontrole (efektivna i ukupna kontrola države – effective control i overall control), što nije u skladu sa činjenicama tog spora niti sa relevantnom praksom ICTY-a. Takav pristup i odnos nesumnjivo će imati značajan uticaj i u eventualnoj obnovi procesa, čega je vjerovatno svjestan subjekt obnove.

Odgovornost (nacionalističke) srpske intelektualne elite

Zašto je, za razliku od antifašističke srpske intelektualne i političke elite, nacionalistička srpska politička i intelektualna elita, koja je, pored ostalog,  u potpunosti saglasna i jedinstvena u zajedničkom stavu prema državi Bosni i Hercegovini i Bošnjacima, tako agresivno i uglas – složno ustala protiv obnove navedenog procesa? Odgovor je vrlo jasan: svjesna je činjenice da je Republika Srbija, odnosno Srbija i Crna Gora / Savezna republika Jugoslavija, međunarodno odgovorna, po raznim osnovama i na različite načine, za (izvršeni) genocid, i za (sva) kažnjiva djela zločina genocida (sve akte genocida), definirana Konvencijom o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida. Toj eliti su dobro poznati dokazi i njihovo postojanje, dokazi koji se nalaze i koje posjeduju, prije svega, najznačajnije institucije Republike Srbije i empirijski izvori – ljudi: planeri, organizatori, učesnici, pomagači, podstrekači, saučesnici i izvršioci zločina genocida

Državno, političko i vojno rukovodstvo Savezne republike Jugoslavije /Srbije i Crne Gore/ navedeni proces (najsloženiji i najteži predmet) je 14 godina, najblaže rečeno, opstruiralo, osporavajući i nadležnost Međunarodnog suda pravde (rasprave o meritumu neprestano su odlagane “procesnom bitkom bez presedana”) i, u skladu sa sporazumom između glavnog tužioca ICTY-a, Carle Del Ponte, i ministra vanjskih poslova Savezne republike Jugoslavije, Gorana Svilanovića, te odluka pojedinih sudija ICTY-a, tajno prikrivalo dokaze, primjenom zaštitnih mjera za ključne dokumente. Na taj način su najodgovorniji pravnici UN-a (iz oblasti međunarodnog prava), s namjerom i dobro utvrđenim ciljem, sklopili i sklapali tajne dogovore (krivično djelo) sa državom Saveznom republikom Jugoslavijom / Srbijom i Crnom Gorom, koja je izvršila genocid, kako bi onemogućili i spriječili da Republika Bosna i Hercegovina dobije proces, čovječanstvo pravdu, žrtve genocida kakvu-takvu satisfakciju, a Srbiji pomogli da izbjegne bilionsku ratnu odštetu (reparacije) – nadoknadu za izvršeni genocid (počinjenu fizičkim licima i imovini fizičkih i pravnih lica). Međunarodni sud pravde nije, pored ostalog, prihvatio nijedan zahtjev Podnosioca tužbe da mu se dostave neredigovani, cjeloviti dokumenti Vrhovnog saveta odbrane Savezne republike Jugoslavije. Navedene koordinirane i sinhronizirane aktivnosti bile su samo u interesu i za račun države agresora, a na štetu žrtava genocida, odnosno radi se o zločinu sa nesagledivim posljedicama, prije svega, po žrtve genocida, ali i za cjelokupno čovječanstvo, što, pored ostalog, potvrđuje da su dominantni dio Ujedinjenin nacija i vodeće države tzv. međunarodne zajednice štitile i, nažalost, još uvijek štite državu koja je izvršila genocid. Postavlja se pitanje da li bi svjetski moćnici tako postupili da su žrtve genocida bili kršćani/hrišćani? U ovom slučaju riječ je o žrtvama genocida Bošnjacima-muslimanima, autohtonom miroljubivom evropskom narodu, koji u svojoj historiji nikada nije imao niti ima vlastitu fašističku ideologiju niti vlastiti fašistički pokret, što je velika civilizacijska tekovina koju baštine Bošnjaci.

Utvrđivanje krivične odgovornosti

Zašto je, za razliku od antifašističke srpske intelektualne i političke elite, nacionalistička srpska politička i intelektualna elita, koja je, pored ostalog,  u potpunosti saglasna i jedinstvena u zajedničkom stavu prema državi Bosni i Hercegovini i Bošnjacima, tako agresivno i uglas – složno ustala protiv obnove navedenog procesa? Odgovor je vrlo jasan: svjesna je činjenice da je Republika Srbija, odnosno Srbija i Crna Gora / Savezna republika Jugoslavija, međunarodno odgovorna, po raznim osnovama i na različite načine, za (izvršeni) genocid, i za (sva) kažnjiva djela zločina genocida (sve akte genocida), definirana Konvencijom o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida. Toj eliti su dobro poznati dokazi i njihovo postojanje, dokazi koji se nalaze i koje posjeduju, prije svega, najznačajnije institucije Republike Srbije i empirijski izvori – ljudi: planeri, organizatori, učesnici, pomagači, podstrekači, saučesnici i izvršioci zločina genocida. Republika Srbija ključne dokaze o izvršenom genocidu, posebno o učešću Savezne republike Jugoslavije / Srbije i Crne Gore, pravnih i fizičkih lica koja su imala status de iure i de facto organa Savezne republike Jugoslavije u izvršenju genocida, i dalje planski, organizirano,  s namjerom i ciljem štiti i krije od javnosti, bojeći se (dokazivanja) istine i utvrđivanja vlastite krivične odgovornosti i time istovremeno negira genocid nad Bošnjacima, minimizira razmjere zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava, izjednačava žrtve genocida i izvršioce genocida, a zločince proglašava nacionalnim herojima. U tom projektu u značajnoj mjeri aktivno učestvuje i nacionalistička srpska politička i intelektualna elita u Bosni i Hercegovini (u entitetu Republika Srpska).

Brojni relevantni dokumenti na osnovu kojih se mogu upotpuniti dosadašnja postojeća saznanja o razmjerama genocida i pouzdano utvrditi međunarodna odgovornost Srbije za genocid u Republici Bosni i Hercegovini još uvijek nisu dostupni javnosti. Nažalost, ICTY je, kako to tvrdi Geoffrey Nice, poznati, i ugledni pravnik i univerzitetski professor, (bivši) tužilac ICTY-a, “od aprila 2007. zaštitio i još uvijek štiti veliku količinu dokumenata”. Žrtve genocida, pa ni istaživači genocida, nisu u mogućnosti da dođu do tih relevantnih dokumenata. Do tih i takvih dokumenata jedino je moguće doći formalno-pravnim putem, određenim aktivnostima pravnog zastupnika, preko Međunarodnog suda pravde, pred kojim se vodi predmetni spor.

Obnova procesa je pravno i moralno, a ne političko pitanje, kako to uporno tvrde i ponavljaju predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine, gospodin Mladen Ivanić, i drugi učesnici u tom zajedničkom projektu. U cilju prikrivanja činjenica o istini o događajima u Republici Bosni i Hercegovini na kraju XX stoljeća, obmani domaće i međunarodne javnosti, otvorenim lažima i propagandi koriste se, u skladu sa Ćosićevim iskazima o ulozi laži i njihovoj funkcionalnosti u historiji srpskog društva (“…, lažemo stvaralački, maštovito, inventivno … U ovoj zemlji svaka laž postaje istina”), različiti načini i sredstva, kvalifikacije i ocjene, koje se ilustruju sljedećim iskazima: “nova tužba bi narušila stabilnost Bosne i Hercegovine”; “prouzrokovaće nepopravljivu krizu unutar BiH, ali i ozbiljnu regionalnu krizu”; “pokretanje revizije tužbe biće nezakonito i nasilno i proizvest će najveću krizu u BiH nakon Dejtona”; “to je put ka nestanku Bosne i Hercegovine”; “to će doprinijeti pogoršanju odnosa u Bosni i Hercegovini”; “revizija tužbe dovela bi do zamrzavanja političkih odnosa između dvije zemlje” i brojni drugi provokativni, agresivni i prijeteći iskazi. Na taj način se, izrazito drsko i neprimjereno, bez moralne i/ili političke odgovornosti, vrijeđaju, uznemiruju i ponovo ubijaju žrtve genocida, vrši se neviđeni pritisak na istraživače, a posebno na zastupnika (agenta) Bosne i Hercegovine prof. dr. Sakiba Softića, kao i na Međunarodni sud pravde, unosi strah među građane, ponovo provocira, izaziva i priprema osvajački rat i prijeti novim genocidom.

Podnosilac tužbe (Bosna i Hercegovina) ima pravo da, po Statutu Međunarodnog suda pravde, podnese zahtjev za obnovu postupka ukoliko otkrije “neke činjenice od odlučujućeg značaja”, o kome će odlučivati Sud, koji će, također, dati (ili je već dao) zadnju riječ u vezi sa legalitetom i legitimitetom pravnog zastupnika. Stoga je nerazumljivo histerično ponašanje srpskih političara prema (eventualnom) zahtjevu za obnovu procesa. Gospodin Ivanić i istomišljenici, suprotno svojstvu i maniru iskusnih i mudrih političara, umjesto da se poklone žrtvama genocida i usmjere u pravcu izgradnje bolje, zajedničke budućnosti, demonstriraju politikantsko ponašanje, zasnovano na ideološkim i političkim razlozima, i dalje uporno i drsko tvrde kako nema novih dokaza, iako su, potpuno suprotno tome, svjesni činjenice da relevantni dokazi apsolutno postoje. Oni svjesno zanemaruju, previđaju, krše, “zaboravljaju” i ne žele da prihvate moralno kredo po kome na dokaze o genocidu ljudska bića (homo sapiens) ne smiju prikrivati činjenice, ne smiju biti neutralna, ne smiju biti ravnodušna, ne smiju šutjeti, ne smiju lagati, manipulirati, izmišljati.

Naučne činjenice

Ne ulazeći u pitanje merituma (eventualne) obnove procesa, žrtvama genocida i istraživačima genocida poznate su istina i naučne činjenice o događajima u Republici Bosni i Hercegovini na kraju XX stoljeća, od kojih javnost podsjećamo samo na neke od bitnih:

- Savezna republika Jugoslavija / Srbija i Crna Gora vodila je osvajački rat protiv Republike Bosne i Hercegovine – izvodila oružane akcije u cilju realizacije nacističkog političkog projekta – formiranje jedinstvene srpske države na Balkanu;

- Savezna Republika Jugoslavija / Srbija i Crna Gora) je, s NAMJEROM (mens rea) i jasno iskazanim planom i projektom i dobro osmišljenim i postavljenim ciljevima i utvrđenim zadacima, u skladu sa srpskom nacionalističkom ideologijom i politikom, fašističkog i genocidnog karaktera,  planirala, pripremala, organizovala i učestvovala u (iz)vršenju genocida u Republici Bosni i Hercegovini – u svim okupiranim mjestima, gradovima u opsadi i sigurnim zonama Ujedinjenih nacija, što, pored ostalog, potvrđuju i dokazuju masovne grobnice, koncentracioni logori, masovna i pojedinačna silovanja, uništavanja civilnih objekata, posebno vjerskih i stambenih, te drugi oblici zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava;

- akte genocida (actus reus) u Republici Bosni i Hercegovini izvršila je država Savezna Republika Jugoslavija / Srbija i Crna Gora, pravna i fizička lica koja su imala status de iure i de facto organa Savezne republike Jugoslavije;

- Savezna republika Jugoslavija / Srbija i Crna Gora je, učestvujući u osvajačkim ratovima u Republici Hrvatskoj i Republici Bosni i Hercegovini i genocidu nad Bošnjacima, prema izjavi predsjednika Savezne republike Jugoslavije, akademika Dobrice Ćosića, od 27. maja 1993., IZDRŽAVALA “70. 000 VOJNIKA U VOJSCI REPUBLIKE SRPSKE KRAJINE , OKO 200.000 VOJNIKA U VOJSCI REPUBLIKE SRPSKE I VOJSKU JUGOSLAVIJE, A TO JE SKORO POLA MILIONA VOJNIKA“;

- Savezna republika Jugoslavija je do 30. augusta 1994. “DVIJE MILIJARDE /američkih / DOLARA UTROŠILA U BOSNU I HERCEGOVINU“ – za vođenje agresorskog, osvajačkog rata protiv Republike Bosne i Hercegovine i uništenja Bošnjaka, pri čemu je do 8. jula 1994. samo “U MUNICIJI I VOJNOJ OPREMI ZA RAT U RS I RSK POTROŠILA OKO MILIJARDU AMERIČKIH DOLARA (“ ... OKO 1.000.000 $);

- Srbija i Crna Gora / Savezna republika Jugoslavija je u Republici Bosni i Hercegovini formirala paradržavnu tvorevinu Srpsku Republiku Bosnu i Hercegovinu/Republiku Srpsku;

- paradržavna tvorevina Srpska republika Bosna i Hercegovina /Republika Srpska djelovala je u ime Srbije i Crne Gore / Savezne republike Jugoslavije – u svojstvu de iure i de facto organa i/ili agenta Savezne republike Jugoslavije, odnosno u svojstvu i za račun i korist Savezne republike Jugoslavije;

- paradržavna tvorevina Srpska republika Bosna i Hercegovina / Republika Srpska bila je samo puki instrument Savezne republike Jugoslavije, bez ikakve stvarne, političke i/ili vojne samostalnosti, a preko koje je, pored drugih državnih organa, djelovala Savezna republika Jugoslavija, koja je imala ukupnu (opštu) i efektivnu kontrolu nad političkim i vojnim rukovodstvom navedene paradržavne tvorevine;

- paradržavna tvorevina Srpska republika Bosna i Hercegovina / Republika Srpska izjednačuje se sa organima Savezne republike Jugoslavije i u potpunosti je zavisila od Savezne republike Jugoslavije, čija se djela pripisuju Saveznoj republici Jugoslaviji;

- politička, vojna i finansijska pomoć, podrška i sredstva koju je Savezna republika Jugoslavija /Srbija i Crna Gora pružala paradržavnoj tvorevini Srpskoj republici Bosni i Hercegovini / Republici Srpskoj dokazuju da je zločin genocida u Republici Bosni i Hercegovini, uključujući i zločin genocida u sigurnoj zoni Ujedinjenih nacija Srebrenici i njenoj okolini – jula 1995., izvršen upotrebom oružanih snaga - neposrednim učešćem žive sile (JNA/Vojska Jugoslavije /, ”Vojska Srpske Republike Bosne i Hercegovine”/ “Vojska Republike Srpske”/, “Srpska Vojska Krajine”, “Narodna odbrana Autonomne Pokrajine Zapadna Bosna”, specijalne jedinice državne bezbjednosti MUP-a Republike Srbije i druge oružane jedinice i grupe) i sredstvima (naoružanje, municija, gorivo, oprema…) Savezne republike Jugoslavije;

- oficiri Vojske Jugoslavije, pripadnici 30. kadrovskog centra Generalštaba Vojske Jugoslavije, činili su najvišu komandnu strukturu “Vojske Republike Srpske”;

- Savezna republika Jugoslavija je vodeće starješine Vojske Jugoslavije, pripadnike 30. kadrovskog centra Generalštaba Vojske Jugoslavije, uputila, rasporedila, premjestila, postavila i prekomandovala u “Vojsku Republike Srpske”, gdje su izvršavale “zadatke kontrole i zaštite teritorije Savezne republike Jugoslavije i, s tim u vezi, učestvovale “u oružanim akcijama” protiv Republike Bosne i Hercegovine, pri čemu su, pored zločina protiv mira (agresije), odgovorne i za zločin genocida nad Bošnjacima;

- general Ratko Mladić, faktički i suštinski komandant Glavnog štaba 30. kadrovskog centra Generalštaba Vojske Jugoslavije, a formalno komandant  Glavnog štaba “Vojske Republike Srpske”, koji je izvršavao naređenja Vojske Jugoslavije, odnosno Savezne republike Jugoslavije,  i svi oficiri i pripadnici 30. kadrovskog centra Generalštaba Vojske Jugoslavije, kao i iz drugih komandi, jedinica i ustanova Vojske Jugoslavije, bili su, po unutrašnjem zakonodavstvu Savezne republike Jugoslavije, oficiri - pripadnici Vojske Jugoslavije, de iure i de facto organi Savezne republike Jugoslavije;

- svi članovi Glavnog štaba “Vojske Republike Srpske” i mnogi drugi oficiri, podoficiri i građanska lica u “Vojsci Republike Srpske” (na ključnim dužnostima u korpusima, brigadama, bataljonima i četama, na raznim komandnim nivoima “Vojske Republike Srpske”) bili su de iure i de facto pripadnici Vojske Jugoslavije, odnosno oni su bili organ države Savezne republike Jugoslavije, koji su, u skladu sa Odlukom o određivanju zadataka i teritorije na kojoj se služba vrši pod otežanim (posebnim) uslovima, izvršavali zadatke na teritoriji Republike Bosne i Hercegovine, a koja je definirana kao sastavni dio teritorije Savezne republike Jugoslavije;

- u namjeri prikrivanja političkog, vojnog, ekonomskog i drugog učešća Savezne republike Jugoslavije u agresiji na Republiku Bosnu i Hercegovinu i genocidu nad Bošnjacima, oficiri i drugi profesionalni vojnici Savezne republike Jugoslavije istovremeno su bili krajnje formalno oficiri “Vojske Republike Srpske”, a de iure i de facto oficiri Savezne republike Jugoslavije;

- oficiri “Vojske Republike Srpske” bili su pod komandom Vojske Jugoslavije, predsjednika Savezne Republike Jugoslavije i podređeni državnom, političkom i vojnom rukovodstvu Savezne republike Jugoslavije. Oni su faktički primali naređenja od Savezne republike Jugoslavije, Generalštaba Vojske Jugoslavije, a formalno od paradržavne tvorevine Republike Srpske;

- oficiri “Vojske Republike Srpske”, odnosno oficiri Vojske Jugoslavije, izvršavali su zadatke u ime Savezne republike Jugoslavije, te su predstavljali organe vlasti države Savezne Republike Jugoslavije.